Ο πρώτος κύκλος θεραπείας με εξωσωματική γονιμοποίηση είναι συχνά επιτυχής. Ωστόσο, υπάρχουν και ζευγάρια, που δεν θα πετύχουν με τη πρώτη προσπάθεια και θα πρέπει να σκεφτούν μια δεύτερη προσπάθεια.

Απογοήτευση, θλίψη, θυμός, ανασφάλεια, είναι μόνο μερικά από τα συναισθήματα που θα βιώσουν αυτά τα ζευγάρια.  

Αναπόφευκτα, η ερώτηση στο μυαλό τους θα είναι το γιατί δεν πέτυχα; τι έφταιξε;

Η διαδικασία της εμφύτευσης περιλαμβάνει δύο βασικά στοιχεία:

Ένα υγιές έμβρυο που θα έχει το δυναμικό να εμφυτευτεί και να αναπτυχθεί, και ένα δεκτικό ενδομήτριο που θα επιτρέψει την εμφύτευση. Συνεπώς, η επιτυχία της θεραπείας εξαρτάται από παράγοντες, όπως η ηλικία, η ποιότητα των ωαρίων και των σπερματοζωάριων που είναι καθοριστική για την ποιότητα των εμβρύων, η αρχική αιτία της υπογονιμότητας, η μήτρα.

Ο ειδικός γιατρός στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή πρέπει να έχει την εμπειρία αλλά και το χρόνο να διερευνήσει όλες τις αιτίες.

Μόνον έτσι θα είναι δυνατόν να εντοπιστούν οι παράγοντες στους οποίους μπορεί να οφείλεται η αποτυχία της εμφύτευση και τελικά, να επιτευχθεί η αντιμετώπιση τους. Ποιες εξετάσεις είναι απαραίτητες και ποιες αλλαγές θα πρέπει να γίνουν σε επόμενη θεραπεία. 

Παράγοντες που οφείλονται στη μητέρα.

Το πρώτο βήμα είναι η εκτίμηση και η επανεξέταση των προσπαθειών που απέτυχαν.

Η ανταπόκριση της γυναίκας στη φαρμακευτική διέγερση των ωοθηκών, μας δείχνει τη λειτουργία των ωοθηκών. Ενδεχομένως, να χρειάζεται αλλαγή στο φαρμακευτικό πρωτόκολλο, ή να χρειάζεται αλλαγή των φαρμάκων,  με στόχο την ανάπτυξη ωαρίων με την καλύτερη δυνατή γονιμοποιητική ικανότητα για τη δημιουργία καλής ποιότητας ωαρίων και εμβρύων.

Ένα άλλο στοιχείο που επανεξετάζεται είναι η μήτρα και το ενδομήτριο. Η ύπαρξη ανωμαλιών στο ενδομήτριο, όπως πολύποδες, ινομυώματα, διάφραγμα της μήτρας ή συμφύσεις μπορεί να προκαλέσουν αποτυχία εμφύτευσης.

Πολύ σημαντικό επίσης, είναι η ύπαρξη υδροσάλπιγγας που μπορεί επίσης να επηρεάσει αρνητικά την επιτυχία της εμφύτευσης.

Συνεπώς, μπορεί να συστηθεί περαιτέρω έλεγχος με υστεροσκόπηση και αν κριθεί απαραίτητο και με λαπαροσκόπηση.

Επίσης, σημαντικός παράγοντας για την εμφύτευση αλλά και για την περαιτέρω εξέλιξη των εμβρύων, είναι η υγεία της μητέρας. Ενδεχομένως να είναι απαραίτητος ένας πλήρης ορμονικός έλεγχος, έλεγχος θρομβοφιλίας ή έλεγχος παραγόντων του ανοσοποιητικού συστήματος, στους οποίους θα μπορούσε να οφείλεται η προηγούμενη αποτυχία και να πρέπει να αντιμετωπισθούν ανάλογα.

Παράγοντες που οφείλονται στον πατέρα

Οι φυσιολογικές παράμετροι του σπέρματος δεν αντιστοιχούν πάντα στη γονιμοποιητική ικανότητα των σπερματοζωάριων.

Κάποιες φορές, συνιστώνται γενετικές εξετάσεις, όπως ο καρυότυπος περιφερικού αίματος, καθώς και εξειδικευμένες γενετικές εξετάσεις στο σπέρμα, όπως η μελέτη απόπτωσης του DNA των σπερματοζωάριων (DNA fragmentation) και ο Μοριακός Κυτταρογενετικός έλεγχος (FISH), καθότι γενετικές ανωμαλίες στα σπερματοζωάρια μπορεί να προκαλέσουν ανωμαλίες στα έμβρυα και συνεπώς αποτυχία εμφύτευσης ή αποβολές.

Παράγοντες που οφείλονται στο έμβρυο

Κάτι το οποίο, δεν είναι ευρέως αντιληπτό, είναι ότι σε ένα μεγάλο ποσοστό, η αποτυχία της θεραπείας οφείλεται στο γεγονός, ότι πολλά από τα έμβρυα που σχηματίζονται έχουν χρωμοσωμικές ανωμαλίες, δηλαδή, δεν είναι γενετικά φυσιολογικά. Αυτό, επιβεβαιώνεται από όλες της μελέτες που έχουν γίνει σε έμβρυα και ισχύει τόσο για τα έμβρυα που σχηματίζονται κατά τη φυσιολογική σύλληψη, όσο και για τα έμβρυα που σχηματίζονται από την εξωσωματική γονιμοποίηση.

Είναι επίσης γεγονός, ότι η συχνότητα των ανωμαλιών στα έμβρυα, αυξάνεται στα ζευγάρια που έχουν προβλήματα γονιμότητας.

Στην καθημερινή πρακτική, παγκοσμίως, τα έμβρυα κρίνονται και αξιολογούνται ανάλογα με τη μορφολογία τους και τον τρόπο που διαιρούνται. Ωστόσο, δεν είναι δυνατόν να γνωρίζουμε την πραγματική γενετική τους κατάσταση.  Ο τρόπος αντιμετώπισης αυτού του προβλήματος είναι ο προεμφυτευτικός γενετικός έλεγχος των εμβρύων. Είναι μία διαδικασία κατά την οποία μπορεί να ελεγχθούν τα χρωμοσώματα των εμβρύων πριν την εμφύτευση τους, ώστε να μεταφερθούν μόνον τα έμβρυα τα οποία είναι γενετικά φυσιολογικά.  Με τον τρόπο αυτό αυξάνονται τα ποσοστά επιτυχίας και μειώνονται τα ποσοστά των αποβολών. Ωστόσο, σύμφωνα με την ισχύουσα Ελληνική νομοθεσία, για να γίνει η διαδικασία του προεμφυτευτικού γενετικού ελέγχου των εμβρύων, πρέπει να πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις και να δοθεί άδεια από την Εθνική Αρχή Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής.

Η επιστήμη, η ιατρική εμπειρία και η ειλικρινείς σχέση εμπιστοσύνης  μεταξύ του ειδικού γιατρού της αναπαραγωγής και του ζευγαριού θα οδηγήσουν με επιτυχία  στο επιθυμητό  αποτέλεσμα.